تله های زندگی و راه های شناخت و مقابله با آن ها

طرحواره درمانی یک رویکرد یکپارچه است که عناصری از درمان شناختی رفتاری، تئوری های دلبستگی و روابط شی گرایی و درمان های گشتالت و تجربی را گرد هم می آورد اما بر خلاف درمان شناختی-رفتاری بیشتر مبتنی بر عاطفه درمانی می باشد، از آنجایی که طی پژوهشی ثابت شده است که بیشتر هم دردی درمانگر در یاد مراجعه کننده می ماند تا روش های و پیچیدگی های مراحل درمان. این روش که در سال 1990 توسط جفری یانگ معرفی شد و از آن زمان توسعه یافته و اصلاح شده است. همانطور که همگی می دانیم غلبه بر درد های عاطفی راه آسانی نمی باشد و نیازمند استمرار و صبوری می باشند. مدل های طرحواره های درمانی برای دردهای عاطفی جوابگو هستند. در واقع این نظریه مکتب درمان شناختی-رفتاری  را گسترده کرده و به درمان این نوع از مشکلات میپردازد. مدل طرحواره های درمانی برای بیماران با اختلالات مزمن راه حل مناسبی می باشد و در بسیاری از موارد بسیاری از مراجعه کنندگان پاسخ مطلوب را دریافت کرده اند.

برای شناخت انواع تله ها در زندگی و راه های مقابله با هر یک از آنها بهتر است در ابتدا نگاهی اجمالی به معانی هریک از آنها بپردازیم:

تله های زندگی به معنای طرحواره های ناخواسته در ذهن ما هستند که ممکن است مانع از رسیدن به آرزوهایمان شوند. این تله ها ممکن است به صورت آگاهانه یا ناخودآگاه شکل بگیرند و باعث شکست در زندگی ما شوند. تله ها به شکل های مختلف می توانند در زندگی شما حضور داشته باشند. تله های زندگی شامل انواع مختلفی هستند، از جمله تله های مربوط به روابط که شامل تصورات نادرستی درباره ی عشق و رابطه و ترس از روابط ناموفق در زندگی می باشند. تله های مربوط به شغل و موقعیت اجتماعی که شامل ترس از انجام کاری یا دلیل احتمال شکست در آن یا تصورات نادرست درباره ی موفقیت و جایگاه اجتماعی می باشند. تله های مربوط به پول که شامل تصورات نادرست درباره ی موفقیت های مالی و پس انداز های مالی هستند. و همچنین تله های مربوط به خانواده، ترس از بی ثباتی خانوادگی می باشند. حال که به اختصار متوجه معانی تله های زندگی شدیم بهتر است سراغ راه های درمان آن ها برویم تا با هریک از این طرحواره ها آشنا شویم.

در واقع طرحواره های زندگی مضامین گسترده و فراگیری هستند که در دوران کودکی ایجاد می شوند و همچنان بر افکار، احساسات و رفتارهای ما در طول زندگی ما تأثیر می گذارند. آنها توسط تجربیات اولیه و تعاملات ما با دنیای اطراف شکل می گیرند که در اثر این تجارب اولیه، تله های زندگی بخشی از وجودمان شده اند. بعد از گذراندن دوران کودکی و با ایجاد موفقیت ها و یا انتخاب افراد به همان شرایط تلخ و ناکام دوران کودکی می رسیم و به همین جهت است که این تله ها با ما همراه هستند که می توانند مثبت یا منفی باشند. به دلیل همین تله هاست که ما در زندگی شکست و ناکامی را تجربه خواهیم کرد.

طرحواره های مثبت زندگی می توانند به ما کمک کنند تا شکوفا شویم و به پتانسیل کامل خود برسیم. به عنوان مثال، یک طرح واره مثبت در مورد ارزش خود ممکن است ما را به تعیین اهداف بلندپروازانه و تلاش برای رسیدن به آنها سوق دهد. یک طرح واره مثبت در مورد روابط ممکن است به ما کمک کند تا پیوندهای نزدیک و حمایتی با دیگران ایجادکنیم. خبر خوب این است که طرح‌واره‌های زندگی کاملاً مشخص نیستند. آنها را می توان با زمان و تلاش تغییر داد. اگر طرحواره های زندگی منفی دارید، چند کار وجود دارد که می توانید برای تغییر آنها انجام دهید. از جمله تله های زندگی اساسی در زندگی هر فرد تصمیمات نادرست، رفتارهای نامناسب، روابط ناموفق، ناتوانی در مدیریت زمان، ناتوانی در مدیریت ابعاد مالی زندگی، ناتوانی در مدیریت استرس می باشند.

تصمیمات نادرست: این تصمیمات می توانند باعث شکست و ناامیدی در زندگی هر یک از ما شوند. برای جلوگیری از تصمیمات نادرست باید به دقت به مشکلات و مسائل فکر کرد و در صورت لزون با افراد متخصص این حوزه مشورت کنیم علاوه بر این باید به دنبال اطلاعات کافی در مورد تصمیمات خود باشیم.

رفتارهای نامناسب: برای جلوگیری از انجام رفتارهای نامناسب باید به دقت به خودمان و رفتارهای خودمان نگاهی عمیق بیانجامیم و در صورت نیاز به دنبال راه های تغییر رفتار های خود که هرچند کار پیش پا افتاده و ساده ای نیست بپردازیم. علاوه بر این باید به دنبال فرصت های آموزشی و رشد شخصی باشیم و با مشاوران حرفه ای در مورد نحوه ی اخلاق و رفتار خود صحبت کنیم.

روابط ناموفق: این روابط ممکن است باعث شکست و ناامیدی در زندگی هر یک از ما شوند. باید به دنبال کسانی باشیم که برای انتخاب ها و اولویت های ما ارزش قائل هستند و آنها را به اشتراک می گذارند. همچنین باید به دنبال روش های بهبود روابط خود باشیم.

حال سوالی که از خود باید بپرسیم این است که چگونه می توانیم طرحواره های زندگی خود را شناسایی کنیم؟

اولین قدم برای تغییر طرحواره های زندگی، شناسایی به موقع آنها می باشد. این بدین معنی می تواند باشد که رهایی از تله های زندگی نیازمند این است که همواره مشکلات خود را ببینیم و به دنبال راه هایی برای حل این مسائل برآییم هرچند تغییر این تله ها کاری سخت و طاقت فرسا می باشد و نیازمند اشتیاق و انگیزه ی شما در طی کردن درد های زندگی می باشد. این می تواند یک کار چالش برانگیز باشد، زیرا طرحواره های ما اغلب ناخودآگاه هستند. با این حال، چند کار وجود دارد که می توانید برای کمک به شناسایی طرحواره های خود انجام دهید:

به افکار و احساسات خود توجه کنید. درباره خود، دیگران و دنیای اطرافتان چه فکر می کنید؟ آیا الگوهایی در افکار و احساسات شما وجود دارد؟

به دوران کودکی خود فکر کنید. تجربیات اولیه شما چگونه بوده است؟ آیا شما را دوست داشتند و حمایت کردند؟ آیا مورد انتقاد قرار گرفتید یا مورد سوء استفاده قرار گرفتید؟

به روابط خود نگاه کنید. آیا به دیگران نزدیک هستید؟ آیا در اعتماد به مردم مشکل دارید؟ آیا اغلب احساس می کنید که به اندازه کافی خوب نیستید؟

هنگامی که طرحواره های خود را شناسایی کردید، می توانید شروع به تغییر آنها کنید.

چگونه طرحواره های زندگی خود را تغییر دهیم:

طرحواره های خود را به چالش بکشید هنگامی که طرحواره های خود را شناسایی کردید، می توانید شروع به چالش کشیدن آنها کنید. این به این معنی است که صحت طرحواره های خود را زیر سوال ببرید و به دنبال شواهدی برای حمایت یا رد آنها باشید. به عنوان مثال، اگر شما یک طرح واره منفی در مورد ارزش خود دارید، ممکن است با فکر کردن در مورد همه چیزهایی که در آنها خوب هستید یا همه چیزهایی که در زندگی خود انجام داده اید، آن را به چالش بکشید.

طرحواره های جدید را توسعه دهید. هنگامی که طرحواره های منفی خود را به چالش کشیدید، می توانید شروع به ایجاد طرحواره های جدید و مثبت تری کنید. این به معنای تمرکز بر توانایی های خود و باور به خود است. شما می توانید این کار را با تعیین اهداف، ریسک کردن و جشن گرفتن موفقیت های خود انجام دهید.

از یک درمانگر کمک بگیرید. اگر برای تغییر طرحواره های خود به تنهایی تلاش می کنید، ممکن است بخواهید از یک درمانگر کمک بگیرید. یک درمانگر می تواند به شما کمک کند تا طرحواره های خود را شناسایی کنید، آنها را به چالش بکشید و طرحواره های جدید و مثبت تری ایجاد کنید.

تغییر طرحواره های زندگی شما زمان و تلاش می خواهد، اما ارزشش را دارد. هنگامی که طرحواره های خود را تغییر می دهید، دید خود، نحوه تعامل با دیگران و نحوه تصمیم گیری را تغییر می دهید. شما می توانید زندگی مثبت و رضایت بخشی را برای خود ایجاد کنید.

چند رویکرد متفاوت وجود دارد که ممکن است برای تغییر رویکردهایتان در زندگی از آنها استفاده کنید. از جمله:

روان درمانی: درمان می تواند راهی مفید برای شناسایی و تغییر طرحواره های زندگی شما باشد. یک درمانگر می تواند به شما کمک کند تا ریشه طرحواره های خود را درک کنید و راه های جدید و مثبت تری برای تفکر ایجاد کنید.

خودیاری: تعدادی کتاب و منابع خودیاری موجود است که می تواند به شما کمک کند تا طرحواره های زندگی خود را تغییر دهید. این منابع می توانند اطلاعات و تمرین هایی را در اختیار شما قرار دهند تا به شما در شناسایی و به چالش کشیدن الگوهای تفکر منفی خود کمک کنید.

گروه های پشتیبانی: گروه‌های حمایتی می‌توانند فضای امن و حمایتی را برای بحث در مورد طرح‌واره‌های شما و یادگیری از دیگرانی که در حال کار بر روی تغییر تفکرشان هستند، فراهم کنند.

مزایای تغییر طرحواره های زندگی:

تغییر طرحواره های زندگی شما می تواند تاثیر عمیقی بر زندگی شما داشته باشد. این می تواند منجر به افزایش عزت نفس، بهبود روابط و احساس بهتری از رفاه شود. اگر با طرحواره های منفی زندگی دست و پنجه نرم می کنید، تسلیم نشوید. با صرف زمان و تلاش، می توانید تفکر خود را تغییر دهید و زندگی مثبت و رضایت بخشی را ایجاد کنید.

در اینجا چند نکته اضافی برای تغییر طرحواره های زندگی شما وجود دارد:

صبور باشید: تغییر طرحواره های شما زمان و تلاش می خواهد. انتظار نداشته باشید که یک شبه نتایج را ببینید.

با خودتان مهربان باشید: طبیعی است که در این مسیر با شکست مواجه شوید. فقط ادامه بدهید و تسلیم نشوید

موفقیت های خود را جشن بگیرید: هر بار که یک فکر یا رفتار منفی را به چالش می کشید، موفقیت خود را جشن بگیرید. این به شما کمک می کند انگیزه خود را حفظ کنید.

یک سیستم پشتیبانی پیدا کنید: داشتن افرادی که از شما حمایت می کنند و به شما ایمان دارند می تواند تفاوت بزرگی ایجاد کند تا بتوانید با چالش های پیش رو مشکلات خود راحت تر کنار بیایید. این بدان معنی است که با صرف زمان، تلاش و حمایت، بتوانید زندگی مثبت و رضایت بخشی را برای خود ایجاد کنید.